فصلنامه علوم روانشناختی
پیاپی 42 (تابستان 1391)

زمان واکنش یا RTدر درازمدت با تمریناتی که فرد وادار به پاسخ سریع به محرک ایجاد شده شود بهبود می یابد. با توجه به افزایش روزافزون بازی های رایانه ای، تاثیر بلندمدت آنها بر RT در هاله ای از ابهام قرار دارد. بنابراین هدف از این پژوهش مقایسه افراد عادی، ورزشکاران و افرادی که بازی های رایانه ای را به صورت عادت انجام می دهند در RT به دو محرک نور و صدا بود. این پژوهش از نوع پژوهش های توصیفی می باشد که از یک رویکرد مقایسه ای استفاده کرده است. شرکت کنندگان در این پژوهش مردان ساکن شهر اصفهان (20 هندبالیست باشگاه ورزشی فولاد مبارکه اصفهان، 20 نفر دانشجوی دانشگاه اصفهان و 20 نفر از افرادی که بازی های رایانه ای را به صورت عادت انجام می دادند) بودند. آزمون زمان واکنش ساده به دو محرک نور و صدا از کلیه شرکت کنندگان به عمل آمد. پس از جمع آوری داده ها از آمار توصیفی برای محاسبه میانگین و انحراف معیار و از آزمون آماری تحلیل واریانس برای تجزیه و تحلیل داده ها در سه گروه استفاده شد. نتایج آزمون آماری نشان داد که زمان واکنش ساده به دو محرک نور و صدا در گروه ورزشکاران و بازی های رایانه به طور معناداری نسبت به گروه افراد عادی بهتر بود (05/0p≤). اما بین دو گروه ورزشکار و بازی های رایانه ای تفاوت معناداری مشاهده نشد (05/0p≤). یافته های این پژوهش، نتایج پژوهش های پیشین، مبتنی بر برتری زمان واکنش ورزشکاران بر افراد عادی و برتری زمان واکنش شنیداری بر دیداری را تایید می کند، ضمن اینکه در گروه بازی های رایانه ای برتری یکسانی با ورزشکاران در پاسخ به محرک های نور و صدا نسبت به افراد عادی را نشان می دهد، که ممکن است ناشی از تاثیر ماهیت غیرمنتظره بودن بازی های رایانه ای انجام شده و پاسخ های ایجاد شده توسط این افراد در طولانی مدت بر این افراد باشد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه مولفه های اسناد دینی با اضطراب امتحان دانشجویان دوره کارشناسی دانشگاه تبریز صورت گرفته است. به این منظور نمونه ای 372 نفری از دانشجویان (200 دختر، 172 پسر) با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ایانتخاب شدند و برای جمع آوری اطلاعات از دو پرسشنامه «راهیابی در حوادث و رخدادهای زندگی» غباری و همکاران (1378) و «اضطراب امتحان» اشپیلبرگر (1980) استفاده شد. نتایج به دست آمده از تحلیل آماری نشانگر وجود ارتباطی مثبت بین اسنادهای دینی و اضطراب امتحان دانشجویان می باشد؛ چرا که افراد مضطرب از لحاظ اسناد دینی در سطح بالاتری قرار داشتند. این یافته مبین آن است که اسنادهای دینی بیشتر در موقعیت های تنش آور فراخوانده می شوند. افزون بر آن، یافته های دیگر پژوهش نشان می دهد که تفاوت معناداری بین دانشجویان دختر و پسر در مورد اضطراب امتحان و مولفه های شناختی و عاطفی آن وجود دارد. دختران در مقایسه با پسران در تمام حیطه های اضطراب امتحان نمره بالاتری داشتند. همچنین مقایسه دانشجویان دختر و پسر در زمینه استفاده از اسنادهای دینی نشان داد که در موقعیت های تنش آور، دانشجویان دختر از این اسنادها به میزان بیشتری استفاده می کنند.

هدف اساسی پژوهش حاضر، تعیین ویژگی های مبتنی بر روانسنجی «مقیاس اضطراب اجتماعی لیبوویتز» (نسخه خودگزارش دهی) (LSAS-SR) است. بدین جهت، پس از ترجمه و بازترجمه، انجام مراحل مقدماتی و رفع مشکلات احتمالی، این ابزار برای وارسی درستی و قابلیت اعتماد آماده گردید. برای محاسبه قابلیت اعتماد و درستی سازه، 561 دانشجوی کارشناسی (318 زن و 243 مرد) دانشگاه شهیدبهشتی به روش نمونه برداری خوشه ایانتخاب شدند و از بین نمونه مورد بررسی، 56 آزمودنی به طور داوطلب به منظور وارسی قابلیت اعتماد به روش بازآزمایی (با فاصله 15 روز) در این مطالعه شرکت کردند. نتایج، بیانگر همسانی درونی مناسب و ضرایب بازآزمایی معنادار LSAS-SR و خرده مقیاس های آن است. بررسی درستی سازه نیز نشان می دهدکه مقیاس مذکور به همراه خرده مقیاس هایش، همبستگی های معناداری با مقیاس های دیگر، چون «مقیاس اضطراب تعامل اجتماعی»، «مقیاس هراس اجتماعی»، «پرسشنامه هراس اجتماعی»، «مقیاس بررسی فراوانی اجتناب ظریف»، «مقیاس افسردگی، اضطراب، تنیدگی 21 سئوالی» دارند. به منظور وارسی درستی افتراقی نیز، 34 فرد مبتلا به اختلال هراس اجتماعی با 34 فرد سالم مقایسه شدند و نتایج بیانگر تفاوت معنادار بین گروه سالم و بیمار در 7 نمره حاصل از LSAS-SR بود. در زمینه بررسی حساسیت به درمان هم، نتایج نشان می دهد که میانگین نمرات خرده مقیاس ها و نمره کل LSAS-SR بیماران، بعد از درمان شناختی رفتاری، نسبت به قبل از آن، به طور معناداری کاهش پیدا کرد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی سازگاری زناشویی افراد تحت درمان با متادون و مقایسه با افراد غیر معتاد صورت گرفته است. با روش نمونه گیری هدفمند تعداد 104 نفر از مردان متاهل (52 نفر معتاد تحت درمان نگهدارنده با متادون و 52 نفر از افراد عادی) به عنوان نمونه مورد بررسی انتخاب شدند. داده های پژوهش با استفاده از مقیاس سازگاری زناشویی(DAS) جمع آوری و با استفاده از روش های آماری شامل میانگین، انحراف معیار، تحلیل واریانس چندمتغیره (Manova)، تحلیل واریانس یک راهه (Anova) تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها حاکی از آن بود که تفاوت معناداری بین سازگاری زناشویی افراد تحت درمان با متادون و افراد غیرمعتاد وجود دارد به طوری که زیر مقیاس های همبستگی زوجی، توافق زوجی و ابراز محبت به طور معناداری در افراد عادی بیشتر از افراد تحت درمان با متادون بود، همچنین رضایت زوجی در افراد تحت درمان کمی بیشتر از افراد عادی بود ولی از لحاظ آماری معنادار نبود. در کل نتایج حاصله از این بررسی نشان داد تفاوت معنی داری بین سازگاری زناشویی دو گروه وجود دارد. این نتایج می تواند در مراکز مشاوره ترک اعتیاد و نیز معتادانی که هنوز اقدام به ترک نکرده اند و در مرحله تامل به سر می برند مورد استفاده قرار گیرد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی درمان پسخوراند عصبی بر توجه دیداری و شنیداری دانش آموزان داری اختلال کم توجهی/ فزون کنشی انجام گرفته است. بدین منظور تعداد 20 نفر از دانش آموزان دارای اختلال کم توجهی/ فزون کنشی دوره ابتدایی با روش نمونه گیری هدفمند از مرکز اعصاب و روان آتیه شهر تهران انتخاب شدند. همه آزمودنی ها قبل و پس از مداخله درمانی با آزمون عملکرد پیوسته دیداری و شنیداری رایانه ای (IVA) سندفورد و ترنر (2004) مورد ارزیابی قرار گرفتند. دانش آموزان در طی ده هفته و هر هفته سه جلسه (30 جلسه) تحت درمان پسخوراند عصبی قرار گرفتند. نتایج t وابسته نشان داد که درمان پسخوراند عصبی بر توجه دیداری و شنیداری و فزون کنشی دانش آموزان دارای اختلال کم توجهی- فزون کنشی اثرگذار بوده و تفاوت معناداری در مرحله پیش آزمون و پس آزمون دیده شده است. به این صورت که میانگین نمره کلی توجه، توجه دیداری و توجه شنیداری در مرحله پس آزمون بالاتر از مرحله پیش آزمون شد. همچنین میانگین نمره فزون کنشی در مرحله پس آزمون پایین تر از مرحله پیش آزمون بدست آمد. نتایج به دست آمده حاکی از این است که درمان پسخوراند عصبی موجب کاهش مشکل های توجه و فزون کنشی در دانش آموزان دارای اختلال کم توجهی/ فزون کنشی می شود و فنون پسخوراند عصبی می تواند به این دانش آموزان کمک بسزایی کند.

هدف از پژوهش حاضر پیش بینی خصومت و حساسیت بین شخصی بر اساس مفهوم خدا در دانشجویان می باشد. بدین منظور تعداد 360 نفر از دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی تهران با استفاده از روش نمونه گیری سهمی انتخاب شدند. مقیاس مفهوم خدا (گورساچ، 1968) و مقیاس های خصومت و حساسیت بین شخصی در فهرست نشانه های مرضی (دراگوتیس و همکاران، 1973) بر روی دانشجویان اجرا شد. تحلیل داده ها با استفاده از رگرسیون چندگانه نشان داد که میزان خصومت و حساسیت بین شخصی را می توان از روی مفهوم خدا در دانشجویان پیش بینی کرد. همچنین نتایج پژوهش نشان داد، دانشجویانی که مفهوم مثبتی از خدا داشتند از خصومت و حساسیت بین شخصی کمتری و دانشجویانی که مفهوم منفی از خدا داشتند از خصومت و حساسیت بین شخصی بیشتری برخوردار بودند. تلویحات نظری و کاربردهای عملی این یافته ها در اصل مقاله گزارش شده است.

اگرچه افسردگی در دامنه عاطفی از دلمردگی و احساس یاس خفیف تا غم شدید همراه با مشکل تمرکز و تصمیم گیری اطلاق می شود، اما در گستره این اختلال تعریف مجزایی از آن در سطح نوجوانی کمتر ارائه شده است. هدف از این مقاله مروری نقادانه درباره پیشینه افسردگی نوجوانی از نقطه نظر علت شناختی است که در آن دیدگاه های مختلف نظری و دامنه های تحقیقاتی مورد بررسی قرار می گیرد. محقق در نظر دارد تا با گسترش یک الگوی مفهومی دیدگاه های مختلف و تحقیقات در زمینه علل افسردگی نوجوانی را در کنار هم قرار دهد. این مطالعه انتقادی با هدف غنی سازی پیشینه در افسردگی دوره نوجوانی و رسیدن به یک عامل مشترک انجام گرفته است. نتایج این بررسی نشان می دهد علت شناسی افسردگی در نوجوانان بر اساس دیدگاه های مختلف روانشناسی مفاهیم مشترک دارد که باید در درمان افسردگی نوجوانان مورد توجه واقع گردد.